ในการทำธุรกิจ จะมีปัจจัยต่าง ๆ เข้ามาเป็นตัวช่วยสนับสนุนส่งเสริมและทำให้กิจการเติบโต แต่ในทางกลับกันก็จะมีสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ที่เป็นตัวฉุดรั้ง ทำให้ธุรกิจประสบปัญหา ต้องเผชิญกับอุปสรรค และเป็นตัวขัดขวางไม่ให้กิจการก้าวไปข้างหน้า ซึ่งก่อนหรือระหว่างที่ทำธุรกิจเหล่านั้น จำเป็นต้องมีการวิเคราะห์เพื่อประเมินสถานะของกิจการตัวเอง ว่าจะรุ่งหรือร่วง ควรเดินหน้าต่อ หรือพอแค่นี้ ก่อนที่จะสายเกินเยียวยา โดยหลาย ๆ คนขาดการทำความเข้าใจในเรื่องเหล่านี้ จึงทำให้ธุรกิจเจ๊ง และพ่วงมากับหนี้สินก้อนโต ที่ต้องใช้ระยะเวลานานกว่าจะสะสางหมด
มาทำความเข้าใจ 5 Force Model หลักการพิจารณาวิเคราะห์ธุรกิจ เพื่อเสริมศักยภาพทางการแข่งขันกันให้ดี ก่อนที่จะถลำตัวไปมากกว่านี้กันดีกว่า
1. วิเคราะห์อำนาจในการต่อรองของลูกค้า
หนึ่งในกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ที่ใกล้ชิดกับธุรกิจมากที่สุดก็คือ ผู้บริโภคหรือลูกค้า โดยผู้เป็นเจ้าของธุรกิจควรพิจารณาวิเคราะห์ว่า ลูกค้ามีบทบาทและอำนาจต่อรองในเรื่องต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงและมีผลกระทบต่อกิจการมากน้อยขนาดไหน กลุ่มผู้บริโภคหรือลูกค้าเหล่านั้นมีกลุ่มใดบ้าง ที่ต้องให้ความสำคัญเป็นพิเศษ และเขาต้องการ หรือมักจะต่อรองเรื่องใด และหากธุรกิจตอบสนอง และไม่ตอบสนองจะมีผลกระทบอย่างไร เพื่อจะได้หาทางรับมือในทุกรูปแบบ
2. วิเคราะห์ศักยภาพการต่อรองของซัพพลายเออร์
การผลิตสินค้าหรือการให้บริการ จำเป็นต้องอาศัยอุปกรณ์ วัตถุดิบที่นำมาใช้ในการผลิต ซึ่งต้องอาศัยซัพพลายเออร์เป็นผู้จัดส่งให้ หากสิ่งเหล่านี้ขาดตลาด หรือคู่ค้าไม่สามารถจัดส่งได้ตามปริมาณหรือจำนวนที่ต้องการ หรือปรับราคาขึ้น ก็ย่อมส่งผลกระทบต่อต้นทุนการผลิตและการให้บริการ ที่ต้องแบกรับ หากไม่สามารถปรับราคาขายให้สูงขึ้นกว่าเดิมได้ การมีตัวเลือกซัพพลายเออร์หลาย ๆ ราย และมีการเจรจาตกลงที่เอื้อประโยชน์ต่อกันแบบ Win – Win ก็จะดีที่สุด
3. วิเคราะห์โอกาสการของผู้เล่นรายใหม่ในการเข้ามาแข่งขัน
เมื่อธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งได้รับความสนใจ มีความต้องการจากผู้บริโภคมากขึ้น ก็จะเป็นจุดสนใจทำให้เกิดคู่แข่งหน้าใหม่เข้ามาในตลาดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งก็เป็นสิ่งที่ต้องระมัดระวัง เพราะยิ่งมีคู่แข่งมากราย สัดส่วนรายได้ และส่วนแบ่งทางการตลาดก็จะยิ่งน้อยลง และหากสินค้าไม่ได้มีความแตกต่าง ก็จะทำให้แข่งขันกันที่ราคาเป็นหลัก ยิ่งลดราคา ก็จะยิ่งทำให้ต่างคนต่างเจ็บตัว ทางออกก็คือ การเน้นสร้างอัตลักษณ์ และพัฒนาการบริการที่ตอบโจทย์ต่อลูกค้า สร้างความสัมพันธ์ที่ดี เพื่อรักษาฐานลูกค้าไว้ให้มั่นคง
4. วิเคราะห์ปัจจัยคุกคามจากการมีสินค้าอื่นมาทดแทน
ทุกวันนี้มีวิวัฒนาการสินค้าและบริการใหม่ ๆ ที่เข้ามาทดแทนและตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าได้ดีกว่าเดิม ซึ่งสิ่งเหล่านี้กลายเป็นปัจจัยคุกคามที่สร้างผลกระทบต่อธุรกิจไม่น้อย การติดตามและประเมินสถานการณ์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อจับเทรนด์พฤติกรรมและความต้องการของผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป หาเห็นว่าสินค้าที่เคยขายได้ดี ยอดขายลงต่ำลงเรื่อย ๆ ควรจะรีบค้นหาสาเหตุ และมองหาทางเลือกใหม่ ๆ ในการสร้างรายได้ทดแทน
5. วิเคราะห์ความเข้มข้นในการแข่งขันของผู้เล่นรายเดิม
ถ้าเราเป็นผู้เล่นรายใหม่ และในตลาดมีผู้ถือครองส่วนแบ่งตลาดอยู่แล้ว ก็ควรพิจารณาวิเคราะห์ให้ดีว่า เรามีจุดขายอะไรที่แตกต่าง และสามารถสร้างจุดเด่นทำให้เป็นที่ต้องการของลูกค้า และสามารถเอาชนะเจ้าตลาดได้ โดยควรทำเป็นแผนกลยุทธ์ พร้อมทั้งแนวทางการดำเนินการที่ละเอียดรอบคอบ และมีความชัดเจน สามารถดำเนินการ และเกิดผลลัพธ์จริง ส่วนหากเกิดความผิดพลาด ก็ควรมีแผนสำรอง เพื่อลดผลกระทบที่จะตามมา
ทั้ง 5 ปัจจัย 5 Force Model เป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ทำธุรกิจ ควรมีการนำมาคิดวิเคราะห์ เพื่อพิจารณาให้ถี่ถ้วนก่อนที่จะทุ่มเท ทั้งแรงกาย แรงใจ และทุนทรัพย์ให้กับธุรกิจนั้น ๆ เพราะหากไม่เป็นดังเช่นที่หวัง นอกจากธุรกิจจะประสบกับการขาดทุน เป็นหนี้แล้ว ยังทำให้เกิดความเครียด ความทุกข์ กระทบต่อสุขภาพร่างกาย จิตใจ และทำให้ชีวิตโดยรวมผิดพลาดไปด้วย ทุก ๆ ครั้งที่ตัดสินใจอะไรลงไป จึงต้องมั่นใจว่าจะสามารถรับมือกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นได้
อ่านเพิ่มเติม: กลุ่มธุรกิจดาวรุ่ง
